Minerał, siarczek żelaza i miedzi. Krystalizuje w układzie tetragonalnym. Najczęściej tworzy drobnoziarniste lub zbite skupienia o mosiężnożółtej barwie. Może mieć zielonkawy odcień lub różne naleciałe barwy. Rysa jest zielonoczarna, łupliwość niewyraźna, a połysk metaliczny. Od pirytu różni się mniejszą twardością i bardziej żółtym odcieniem; z kolei od złota odróżnia go zielonkawy poblask.
Chalkopiryt z Dolnego Śląska (Czarnów).
Chalkopiryt powstaje z reguły w ostatnich etapach krystalizacji magmy, czyli w wyniku działania tak zwanych procesów hydrotermalnych. Są one związane z migracją w skałach roztworów pozostałych po stopie magmowym, z którego wykrystalizowało już większość skał, w tym granitoidy. W tworzących się w ten sposób żyłach pochodzenia hydrotermalnego chalkopiryt jest częstym minerałem. Może on też krystalizować w początkowych stadiach stygnięcia magmy. Pojawia się również w skałach magmowych wylewnych ubogich w krzemionkę, a także w skałach przeobrażonych i niektórych osadowych okruchowych (w łupkach miedzionośnych).
Minerał ten stanowi jedną z najważniejszych rud miedzi. Zawartość tego metalu nie jest wprawdzie w chalkopirycie bardzo duża, ale decydujące jest jego znaczne rozpowszechnienie. Duże złoża chalkopirytu znane są z Chile, Kanady, Norwegii, Rosji, Szwecji oraz USA. W Polsce występuje obficie w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. Poza tym jego złoża znajdują się również w innych miejscach na Dolnym Śląsku: okolicach Jawora, Kamiennej Góry, Kowar, Świeradowa-Zdroju oraz Wałbrzycha. Spotykany jest także w piaskowcach towarzyszących dolnośląskim złożom węgla kamiennego oraz w skałach przeobrażonych – gnejsach i serpentynitach. Wydobywany był także w Górach Świętokrzyskich, ze złóż Miedzianka i Miedziana Góra koło Kielc. Obecność chalkopirytu odnotowano również w Tatrach.
Chalkopiryt jest minerałem zawierającym miedź. Nie ma on już dużego znaczenia jako ruda miedzi, ale stanowi znany kamień ozdobny.
