Okres ery kenozoicznej (zobacz Tabela stratygraficzna). Rozpoczął się około 23 mln lat temu, a zakończył 2,5 mln lat temu. Neogen dzieli się na dwie epoki: miocen (wcześniejsza) oraz pliocen (późniejsza).
Już w początku neogenu układ lądów przypominał sytuację dzisiejszą. Istniały jednak istotne różnice: jeszcze w miocenie trwały bowiem silne ruchy górotwórcze orogenezy alpejskiej. Były one odczuwalne między innymi w Polsce, gdzie fałdowane były osady budujące dzisiejsze Beskidy.
Inny był także układ mórz. Na terytorium dzisiejszej Polski morze zajmowało jeszcze (w środkowym miocenie) rejon zapadliska przedkarpackiego, czyli okolice Krakowa i Tarnobrzegu.
Świat zwierzęcy i roślinny nie odbiegał już wiele od współczesnego. Szybko rozwijały się naczelne, pojawiły się także naczelne (grupa, do której należy między innymi człowiek). Charakterystyczna była obecność wielkich roślinożernych ssaków lądowych, które w dużej mierze zanikły po neogenie, w plejstocenie.
Najważniejsze fakty związane z biosferą
- na lądach ekspansja traw oraz ziół,
- szybki rozwój ptaków śpiewających,
- wśród dużych lądowych ssaków ekspansja parzystokopytnych,
- rozwój słoniowatych; później, do końca plejstocenu, zanikły one niemal całkowicie,
- rozwój roślinożernych grup ssaków żyjących na otwartych, trawiastych przestrzeniach (bydło, konie),
- szybki rozwój naczelnych.