Zaznacz stronę

Oligocen

Alpy - zdjęcie satelitarne.

Na przełom oligocenu i miocenu przypadały główne fazy orogenezy alpejskiej, która doprowadziła do powstania Alp i Karpat (fot. Mapy Google).

Zobacz także Oligocen w Polsce

Jednostka geologicznych dziejów Ziemi, posiada rangę epoki. Jest to najmłodsza epoka oligocen.

Początek oligocenu został wydatowany na około 34 mln lat temu. Oligocen wchodzi w skład ery kenozoicznej oraz okresu paleogeńskiego. Następuje po eocenie i przed epoką mioceńską, wchodzącą już w skład neogenu (okresu młodszego od paleogenu). Oligocen zakończył się około 23 mln lat temu.

Epoka oligoceńska została podzielona na dwie jednostki geochronologiczne niższego rzędu (wieki). Są nimi rupel (starsza podjednostka) oraz szat.

Najważniejsze fakty

  • apogeum orogenezy alpejskiej – z Eurazją kolidowały mikrokontynenty stanowiące podłoże dzisiejszych gór systemu alpejskiego (m. in. Alpy, Apeniny), a w fazie sawskiej (pogranicze oligocenu i miocenu) fałdowane były między innymi Karpaty Zewnętrzne (polskie Beskidy),
  • od eocenu trwała kolizja mikrokontynentów budujących dzisiejsze Alpy i Karpaty Wewnętrzne, określanych mianem Alkapy (ALCAPA) w Europą (platformą północnoeuropejską); jednocześnie do Europy przyłączana była Apulia – mikrokontynent stanowiący dzisiaj część Adriatyku, Włoch, południowej części Alp, Bałkanów oraz Grecji,
  • na terenie Europy i środkowej Azji powstał zbiornik morski Paratetyda, znajdujący się na północnym przedpolu tworzących się alpejski pasm orogenicznych; zbiornik ten posiadał częściowe połączenie z oceanem Tetyda, oddzielającym Eurazję od Afryki i kontynentów południowej półkuli (dawnej Gondwany),
  • zamykanie oceanu Tetyda, oddzielającego Eurazję od Afryki oraz Półwyspu Indyjskiego; orogeneza alpejska,
  • początek ryftingu związanego z występowaniem kwaśnego wulkanizmu na terenie Europy, pomiędzy dzisiejszą Francją a Ukrainą,
  • likwidacja basenów morskich wypełnianych osadami fliszowymi i znajdujących się na północnym obrzeżeniu Tetydy (tak zwana Paratetyda); w końcu oligocenu górotwórcza faza sawska na obszarze Karpat Zewnętrznych (polskie Beskidy),
  • klimat chłodniejszy niż we wcześniejszym eocenie,
  • 35-30 mln lat temu – początek szybkiej ekspansji lodowców i lądolodów na Antarktydzie; kryzys flory lądowej, dominuje fauna morska zimnolubna; klimat półkuli północnej pozostaje znacznie cieplejszy – choć jest chłodniej niż w eocenie,
  • na wielu obszarach półkuli północnej powstawanie złóż węgla brunatnego.

Najważniejsze fakty związane z biosferą

  • w późnym oligocenie pojawia się największy ssak lądowy w historii – osiągający wysokość 7 metrów, spokrewniony z nosorożcami rodzaj Indricotherium,
  • pojawia się wiele współczesnych roślin trawiastych,
  • pierwsze małpy człekokształtne,
  • dalsza ewolucja ssaków; największe ssaki lądowe w historii,
  • początek powstawania dużych, masywnych raf koralowych.