Biała, przeświecająca lub nieprzezroczysta odmiana kwarcu. Zabarwienie może być niejednorodne, tworzyć smugi lub warstewki. Jest ono efektem obecności wewnątrz kryształu pęcherzyków gazu lub cieczy.
Kwarc mleczny jest najczęściej znajdowany w grubokrystalicznych żyłach skał granitoidowych, czyli w tak zwanych pegmatytach. Jego geneza może też mieć związek z procesami hydrotermalnymi, czyli polegającymi na wytrącaniu i krystalizacji związków chemicznych z roztworów krążących w skałach w ostatnich etapach zastygania magmy.
Ta odmiana kwarcu należy do najbardziej rozpowszechnionych. Najbardziej znane stanowiska kwarcu mlecznego znajdują się na terenie Brazylii, Madagaskaru, Namibii, USA, a także środkowej Europy – w tym Polski. Ze względu na powszechność występowania nie jest on najczęściej traktowany jako kamień szlachetny. Bywa wykorzystywany do rzeźbienia oraz obrabiany w postaci bębniaków.
Żyłki fluorytu (fioletowy) razem z mlecznym kwarcem (biały). Kletno koło Stronia Śląskiego.
Polski kwarc mleczny
Poza Dolnym Śląskiem okazy kwarcu mlecznego znajdowano w Swoszowicach, a także na górze Jarmuta pod Szczawnicą. Najbardziej znane stanowiska na Dolnym Śląsku to między innymi:
- Izerskie Garby – największa w Polsce żyła białego kwarcu, ma 7 km długości i do 70 m szerokości, na niej założono kopalnię Stanisław,
- Taczalin koło Legnicy – duża żyła kwarcu, długość 2 km i szerokość do 20 m,
- duże kryształy spotykane były w Sadach koło Sobótki (na północ od miejscowości, nieczynny kamieniołom w kwarcu żyłowym, a także na wschód od miejscowości, na północno-wschodnim stoku Góry Koniusza, w kamieniołomie – w obu miejscach większość kryształów o długości do 2 cm, nieliczne miały kilkanaście cm długości) oraz koło Jaroszowa (okolice Strzegomia),
- Jędrzychowice koło Zgorzelca – dwie żyły o długości 125 m i szerokości 20-300 m, kryształy o długościach do 2 cm,
- Rębiszów koło Mirska – 400 m na zachód od wsi, na zboczach góry, w blokach skalnych, sporadycznie znajdowane kryształy do 3 cm długości,
- Oleszyna Podgórska koło Lubomierza – 450 m na północ od wsi, w ścianie południowego zbocza Góry Skalnej, sporadycznie kryształy do 2 cm,
- Nowa Kamienica koło Starej Kamienicy – żyła kwarcu na północ od miejscowości, na północno-zachodnim zboczu wzgórza Księżyk, w nieczynnym kamieniołomie znajdowano kryształy do 3 cm długości; kwarc mleczny występował także w nieczynnym kamieniołomie w pobliżu Kamienicy, nad potoczkiem Kamieniczka, przy drodze z Nowej do Starej Kamienicy,
- Pasiecznik koło Starej Kamienicy – na południowy zachód od miejscowości na górze Bojanka, naturalne odsłonięcie żyły kwarcu, kryształy do 2 cm długości,
- Barcinek koło Starej Kamienicy – na północ od miejscowości, naturalne odsłonięcie żył kwarcu na szczycie Gęsiej Góry i na SE zboczach, kryształy do 3 cm długości,
- Krasków koło Marcinowic – na północ od wsi na północnym zboczu Góry Parkowej, nieczynny kamieniołom, żyła kwarcu, kryształy o długościach do około 4 cm, sporadycznie nawet do kilkunastu cm długości,
- Gębczyce koło Przeworna – 200 m a południowy wschód od wsi, w kamieniołomie granitu, sporadycznie kryształy do 5 cm w próżniach i pegmatytach,
- żyły kwarcu z Leśnej, Barcinka, Jakuszyc, a także z Chwałkowa, Jaroszowa i Sadów.
