Zaznacz stronę

Kwarc mleczny

Biała, przeświecająca lub nieprzezroczysta odmiana kwarcu. Zabarwienie może być niejednorodne, tworzyć smugi lub warstewki. Jest ono efektem obecności wewnątrz kryształu pęcherzyków gazu lub cieczy.

Kwarc mleczny jest najczęściej znajdowany w grubokrystalicznych żyłach skał granitoidowych, czyli w tak zwanych pegmatytach. Jego geneza może też mieć związek z procesami hydrotermalnymi, czyli polegającymi na wytrącaniu i krystalizacji związków chemicznych z roztworów krążących w skałach w ostatnich etapach zastygania magmy.

Ta odmiana kwarcu należy do najbardziej rozpowszechnionych. Najbardziej znane stanowiska kwarcu mlecznego znajdują się na terenie Brazylii, Madagaskaru, Namibii, USA, a także środkowej Europy – w tym Polski. Ze względu na powszechność występowania nie jest on najczęściej traktowany jako kamień szlachetny. Bywa wykorzystywany do rzeźbienia oraz obrabiany w postaci bębniaków.

Minerały Polski - fluoryt.

Żyłki fluorytu (fioletowy) razem z mlecznym kwarcem (biały). Kletno koło Stronia Śląskiego.

Polski kwarc mleczny

Poza Dolnym Śląskiem okazy kwarcu mlecznego znajdowano w Swoszowicach, a także na górze Jarmuta pod Szczawnicą. Najbardziej znane stanowiska na Dolnym Śląsku to między innymi:

  • Izerskie Garby – największa w Polsce żyła białego kwarcu, ma 7 km długości i do 70 m szerokości, na niej założono kopalnię Stanisław,
  • Taczalin koło Legnicy – duża żyła kwarcu, długość 2 km i szerokość do 20 m,
  • duże kryształy spotykane były w Sadach koło Sobótki (na północ od miejscowości, nieczynny kamieniołom w kwarcu żyłowym, a także na wschód od miejscowości, na północno-wschodnim stoku Góry Koniusza, w kamieniołomie – w obu miejscach większość kryształów o długości do 2 cm, nieliczne miały kilkanaście cm długości) oraz koło Jaroszowa (okolice Strzegomia),
  • Jędrzychowice koło Zgorzelca – dwie żyły o długości 125 m i szerokości 20-300 m, kryształy o długościach do 2 cm,
  • Rębiszów koło Mirska – 400 m na zachód od wsi, na zboczach góry, w blokach skalnych, sporadycznie znajdowane kryształy do 3 cm długości,
  • Oleszyna Podgórska koło Lubomierza – 450 m na północ od wsi, w ścianie południowego zbocza Góry Skalnej, sporadycznie kryształy do 2 cm,
  • Nowa Kamienica koło Starej Kamienicy – żyła kwarcu na północ od miejscowości, na północno-zachodnim zboczu wzgórza Księżyk, w nieczynnym kamieniołomie znajdowano kryształy do 3 cm długości; kwarc mleczny występował także w nieczynnym kamieniołomie w pobliżu Kamienicy, nad potoczkiem Kamieniczka, przy drodze z Nowej do Starej Kamienicy,
  • Pasiecznik koło Starej Kamienicy – na południowy zachód od miejscowości na górze Bojanka, naturalne odsłonięcie żyły kwarcu, kryształy do 2 cm długości,
  • Barcinek koło Starej Kamienicy – na północ od miejscowości, naturalne odsłonięcie żył kwarcu na szczycie Gęsiej Góry i na SE zboczach, kryształy do 3 cm długości,
  • Krasków koło Marcinowic – na północ od wsi na północnym zboczu Góry Parkowej, nieczynny kamieniołom, żyła kwarcu, kryształy o długościach do około 4 cm, sporadycznie nawet do kilkunastu cm długości,
  • Gębczyce koło Przeworna – 200 m a południowy wschód od wsi, w kamieniołomie granitu, sporadycznie kryształy do 5 cm w próżniach i pegmatytach,
  • żyły kwarcu z Leśnej, Barcinka, Jakuszyc, a także z Chwałkowa, Jaroszowa i Sadów.