Ważna gromada obejmująca między innymi niektóre minerały skałotwórcze, czyli stanowiące istotny składnik wielu skał. Mają również duże znaczenie gospodarcze. Powstają przede wszystkim w wyniku wytrącania z roztworów w warunkach normalnego ciśnienia oraz temperatur, choć mogą także tworzyć się w końcowych stadiach zastygania magmy, w wyniku tak zwanych procesów hydrotermalnych.
Węglany dzielone są na szereg klas:
- węglany bezwodne (bardzo rozpowszechnione),
- węglany kwaśne (wodorowęglany), powstające z reguły w jeziorach,
- węglany uwodnione (zawierają wodę; może się ona pojawiać także w wodorowęglanach oraz węglanach z dodatkowym anionem),
- węglany zawierające oprócz jonu węglanowego także inny anion (dzielone są na bezwodne i uwodnione).
Wśród nich najistotniejsze są węglany bezwodne oraz zawierające dodatkowy anion.
Węglany bezwodne
Dzielone są na:
- węglany proste (zawierają jeden kation),
- węglany podwójne (zawierają dwa kationy).
Węglany proste
Wśród węglanów prostych najważniejsza jest grupa kalcytu, skupiająca węglany metali dwuwartościowych, krystalizujące w układzie trygonalnym. Wśród nich najbardziej rozpowszechnione minerały to:
- kalcyt (węglan wapnia),
- magnezyt (węglan magnezu),
- syderyt (węglan żelaza).
Najpowszechniejszym minerałem jest kalcyt. Występuje on na terenie niemal całej Polski, budując wspólnie z dolomitem skały osadowe chemiczne i organogeniczne. Tworzy także stalaktyty i stalagmity.
Magnezyt również występuje na terenie naszego kraju, na obszarze Dolnego Śląska, gdzie towarzyszy skałom serpentynitowym. Znany jest z Sobótki, Jordanowa Śląskiego, Szklar koło Ząbkowic Śląskich. Eksploatowany jest w celu pozyskania magnezu oraz do produkcji materiałów ogniotrwałych.
Syderyt wykorzystywano jako rudę żelaza. Występuje w osadach jury środkowej w okolicach Częstochowy, a także koło Starachowic i Łęczycy. W mniejszych ilościach znany jest z Górnego Śląska i z osadów karbońskich Lubelszczyzny, a ponadto z Dolnego Śląska oraz Karpat fliszowych.
Drugi ważny zespół węglanów prostych tworzy grupa aragonitu. W odróżnieniu od minerałów grupy kalcytu jej przedstawiciele krystalizują w układzie rombowym. Największe znaczenie ma aragonit – węglan wapnia. Wykazuje on skład chemiczny kalcytu, jednak inne cechy. Z czasem przechodzi zresztą w kalcyt. To dlatego aragonit jest rzadki w starszych osadach. Powstaje on w szkieletach organizmów morskich, budując między innymi perły. Aragonit krystalizuje też z gorących źródeł, a więc jest produktem działalności wulkanicznej. W Polsce pojawia się zwłaszcza w pustkach dolnośląskich bazaltów, a więc stosunkowo młodych skałach wulkanicznych.

Kryształy kalcytu – jednego z najważniejszych minerałów budujących skały. Okaz pochodzi z Gór Świętokrzyskich, ma około 9 cm szerokości.

Skupienia aragonitu. Minerał ten często krystalizuje z gorących źródeł, stanowiąc jeden z produktów zjawisk wulkanicznych.
Węglany podwójne
W tej grupie węglanów bezwodnych największe znaczenie odgrywa dolomit – węglan wapnia oraz magnezu. Ma on znaczenie skałotwórcze, będąc głównym budulcem skał osadowych chemicznych określanych mianem dolomitów (taka sama nazwa jak w przypadku minerału). W Polsce występują one zwłaszcza na Górnym Śląsku, gdzie pochodzą one z okresu triasowego i zawierają bogate złoża rud cynku i ołowiu. Znane są także skały osadowe powstałe z przeobrażenia dolomitów – marmury dolomitowe. W Polsce pojawiają się one na Dolnym Śląsku.
Węglany bezwodne z drugim anionem
Do tej klasy należy malachit – ceniony kamień ozdobny. Powstaje w wyniku utleniania rud miedzi. W Polsce stosunkowo rzadki, choć znany jest z Gór Świętokrzyskich oraz Dolnego Śląska. Najpiękniejsze okazy znajdujące się w sprzedaży pochodzą przede wszystkim ze środkowej Afryki.