Zaznacz stronę

Paleogen

Morze Śródziemne (Costa Brava).

Paleogen to czas zamykania oceanu Tetyda, leżącego na południe od dzisiejszej Europy i Azji. Jedną z pozostałości po dawnym oceanie jest Morze Śródziemne. Na zdjęciu hiszpańskie wybrzeże Costa Brava.

Okres ery kenozoicznej (zobacz Tabela stratygraficzna). Rozpoczął się około 65 mln lat temu, a zakończył 23 mln lat temu. Paleogen dzieli się na trzy epoki: paleocen (najstarsza), eocen i oligocen (najmłodsza).

Paleogen to czas szybkiego rozwoju ssaków, które zastąpiły na lądach dinozaury. Brak konkurencji spowodowany wymarciem z końcem wielkich gadów pozwolił im na bardzo szybką radiację.

W paleogenie miały miejsce ruchy orogenezy alpejskiej (w Europie), a na terenie Azji – orogenezy himalajskiej. Doprowadziły one w neogenie do powstania gór alpejskich w Europie (m. in. Alpy oraz Karpaty), a także Himalajów. Z kolei zachodnią części Ameryki Północnej przeobraziła orogeneza laramijska (efekt subdukcji kry oceanicznej oraz przyłączania mikrokontynentów).

Świat w paleogenie (paleocen, 60 mln lat temu).

Na południe od Europy i Azji rozpościerał się w paleogenie ocean Tetyda. Powstające w nim osady zostały sfałdowane w trakcie orogenezy alpejskiej, budując współczesne Alpy i Karpaty. Na mapie przedstawiono sytuację sprzed 60 mln lat (paleocen). Uwaga – pasma górskie, wyżyny oraz niziny nie istniały w momencie, który prezentuje rekonstrukcja. Przeczytaj więcej o rekonstrukcji i zobacz źródła danych.

Układ kontynentów na kuli ziemskiej początkowo odbiegał znacznie od dzisiejszej sytuacji:

  • dopiero powstawała północna część Oceanu Atlantyckiego,
  • Australia oddzielała się od Antarktydy i przesuwała się w kierunku północnym,
  • Indie dążyły ku kolizji z Eurazją,
  • pomiędzy Eurazją a Afryką znajdował się nieistniejący już dzisiaj ocean Tetyda.

Najważniejsze fakty związane z biosferą

  • w morzach liczne otwornice; są one wykorzystywane jako skamieniałości przewodnie (do oznaczania wieku skał),
  • powszechnie występują mikroskamieniałości kokkolitów; często mają one znaczenie stratygraficzne jako skamieniałości przewodnie,
  • w wodach morskich i słodkich bogate fauny małży oraz ślimaków,
  • pojawienie się traw.