Zaznacz stronę

Infografika przedstawiająca różnorodność najważniejszych grup zwierząt paleozoicznych. Na krzywych bioróżnorodności można zaobserwować, kiedy każda z grup osiągnęła maksimum swojego rozwoju. Można również zauważyć wymierania, w trakcie których liczebność rodzajowa przynajmniej niektórych grup gwałtownie zmalała.

Życie w paleozoiku - infografika.

Życie w paleozoiku – infografika. Kliknij, aby zobaczyć obraz w pełnej rozdzielczości.

Na obrazie przedstawiono dane dotyczące następujących grup zwierząt:

  • trylobity – jedne z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt paleozoicznych; żyły przez niemal cały paleozoik (z wyjątkiem najwcześniejszego kambru, nazywanego dawniej subholmiowym, od jednego z najwcześniejszych rodzajów trylobitów – Holmia); swoje maksimum rozwojowe osiągnęły w kambrze; po wymieraniu, które miało miejsce w schyłku kambru nigdy nie odzyskały dawnej świetności; w późnym paleozoiku (w dewonie, karbonie i permie) trylobity były już stosunkowo rzadkie – nie mają one znaczenia stratygraficznego (tj. nie są wykorzystywane do ustalania wieku skał)
  • graptolity właściwe – dobre skamieniałości przewodnie dla ordowiku i syluru; wymarły we wczesnym dewonie; często znajdowane w ciemnych łupkach; bardzo dobrze pozwalają określać wiek głębokomorskich skał osadowych; początkowo graptolity właściwe tworzyły dwu- i wielogałązkowe szkielety kolonii (tak zwane rabdozomy), w sylurze i dewonie dominowały natomiast formy jednogałązkowe, ze szkieletami poszczególnych osobników (tzw. tekami) ułożonymi po jednej stronie gałązki (rabdozomu)
  • koralowce Rugosa (tak zwane czteropromienne) – grupa koralowców paleozoicznych, wymarła z końcem permu, podczas największego wymierania w historii (wielkie wymieranie permskie); pojawiły się w ordowiku, a szczyt rozwoju osiągnęły w dewonie; koralowce Rugosa były jedną z grup budujących dewońskie rafopodobne struktury organiczne
  • koralowce Tabulata (tak zwane denkowce) – inna paleozoiczna grupa koralowców, również wymarła z końcem permu; szczyt rozwoju osiągnęła wcześniej niż koralowce Rugosa: w ordowiku i sylurze, jednak w dewonie denkowce były również powszechne
  • stromatoporoidy – zwierzęta należące do gąbek, grupa ta była jednym z budowniczych sylurskich i dewońskich raf; stromatoporoidy wymarły z końcem dewonu; oznacza to, że dzisiejsze rafy tworzone są przez zupełnie inne organizmy niż w paleozoiku (ponieważ zarówno stromatoporoidy, jak i koralowce Rugosa i Tabulata nie występują współcześnie, nie było ich także w mezozoiku)
  • ramienionogi – zwierzęta zbliżone wyglądem do małży, powszechne w paleozoicznych morzach; liczne w całym paleozoiku, ale szczyt rozwoju osiągnęły w dewonie (ramienionogi z grupy spiriferidów) oraz w permie (produktidy); pierwsza z wymienionych tutaj grup, której przedstawiciele żyją do dziś
  • łodzikowate – grupa głowonogów, istniejąca do dziś, reprezentowana obecnie przez łodzika (Nautilus); we wczesnym paleozoiku łodzikowate były powszechne i znajdowały się na szczycie łańcucha pokarmowego, będąc jednymi w pierwszych (i najgroźniejszych) drapieżników; łodzikowate z rodzaju Endoceras mogły osiągać nawet kilka metrów długości; od dewonu do dziś łodzikowate są rzadkie
  • amonitowate – wymarła grupa głowonogów, która swój szczyt rozwoju osiągnęła w mezozoiku, gdy pojawiły się należące do niej amonity; w późnym paleozoiku reprezentowana przez goniatyty (od dewonu do permu), klymenie (tylko w późnym dewonie) oraz ceratyty (perm-trias); przez cały późny paleozoik przedstawiciele tej grupy stopniowo zyskiwali na znaczeniu
  • archeocjaty – zwierzęta przypominające nieco gąbki i koralowce, wydzielane jednak jako osobny typ; żyły jedynie w kambrze, przede wszystkim w początkach kambru; były wówczas bardzo popularne – co pozwala nawet na ich wykorzystanie w roli skamieniałości przewodnich, to znaczy skamieniałości służących do ustalania wieku skał
  • ryby, płazy i gady – późny paleozoik to czas ważnych innowacji ewolucyjnych; dewon określany jest mianem „ery ryb”, gdyż wówczas zwierzęta te stały się powszechne w morzach i oceanach, a nawet w wodach słodkowodnych; szybka ewolucja ryb doprowadziła też do wyjścia kręgowców na ląd (we wczesnym dewonie), a w konsekwencji – do pojawienia się pierwszych płazów i gadów; zwierzęta te zaczęły podbijać lądy, a w mezozoiku wyewoluowały z nich ssaki; w połączeniu z szybką radiacją roślin naczyniowych (lądowych), zapoczątkowaną w późnym sylurze, spowodowało to całkowite przeobrażenie oblicza ziemskich lądów – w kambrze, ordowiku i sylurze stanowiły one nieprzyjazną, prawie niezamieszkaną pustynię.

Dane (krzywe bioróżnorodności) pochodzą z bazy danych PaleoDB / Fossilworks. Zdjęcia na licencji public domain pochodzą z Wikimedia Commons.