Dzięki perfekcyjnie zachowanym skamieniałościom znajdowanym w bursztynach możemy dowiedzieć się wiele o wymarłych organizmach (fot. Anders Leth Damgaard, Wikipedia).
W filmie Park Jurajski bursztyn pozwolił na uzyskanie materiału DNA, który z kolei umożliwił rekonstrukcję dinozaurów. Rzeczywistość jest niewiele mniej ciekawa od fantazji scenarzystów. Bursztyn pomaga bowiem naukowców poznać sekrety ewolucji wczesnych ptaków oraz upierzonych dinozaurów.
Ryan McKellar – student paleontologii na kanadyjskim uniwersytecie Alberta – przeanalizował bursztyn pochodzący z osadów Grassy Lake w południowo-zachodniej części prowincji Alberta (Kanada). Znaleziska są wieku kredowego. W bursztynach z Alberty zachowane są fragmenty piór oraz owłosienia, które zostało zatopione w żywicy około 80 milionów lat temu – a zatem w czasie, gdy na Ziemi żyły jeszcze dinozaury i krótko po tym, jak w powietrzu pojawiły się pierwsze ptaki. Skamieniała żywica utworzyła natomiast bursztyn, dzięki któremu delikatne szczątki przetrwały do dzisiaj.
W przebadanych bursztynach znaleziono 11 pozostałości upierzenia. Zachowały się one w najdrobniejszych szczegółach, wraz z oryginalnym zabarwieniem. Ich stan umożliwił szczegółowe badania mikroskopowe.
Zdaniem Ryana McKellara niektóre z fragmentów upierzenia należały do ptaków, a pozostałe do dinozaurów. Nie możemy być jednak tego całkowicie pewni, gdyż skamieniałościom nie towarzyszą żadne pozostałości kostne. Na korzyść interpretacji McKellara przemawia podobieństwo znalezisk do odkrytych wcześniej resztek upierzenia dinozaurów oraz do współczesnych ptaków.
Inkluzje znalezione w bursztynie są niewielkie – mierzą od dwóch do ośmiu milimetrów. Jednak bez problemu można je podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią prymitywne, cienkie włosy, przypominające nieco sierść ssaków. Należą one przypuszczalnie do dinozaurów, być może teropodów.
Drugą grupę stanowią pozostałości piór zaskakująco podobnych do tych, które posiadają współczesne ptaki. Tak upierzone zwierzęta potrafiły już najprawdopodobniej zarówno unosić się w powietrzu, jak i nurkować w wodzie. Według Ryana McKellara dowodzi to, że umiejętność lotu pierwsze ptaki uzyskały już dużo wcześniej.
Nowe odkrycie pokazuje, że unoszące się dziś w przestworzach ptaki stanowią typowy element ziemskiego pejzażu już od ponad 80 milionów lat. Zadomowiły się one na naszej planecie na długo przed wyginięciem ostatnich dinozaurów.
Źródło: New Scientist
