Zaznacz stronę

Tabela stratygraficzna

Uwaga! Poniższa tabela stratygraficzna jest uproszczona. Zawiera ona jedynie jednostki geochronologiczne najwyższego rzędu (z pominięciem wieków, a w przypadku starszych dziejów Ziemi – także epok i okresów. Kompletną tabelę stratygraficzną można znaleźć na stronach Wikipedii.

Najnowsza, oficjalna wersja tabeli stratygraficznej jest również dostępna (w wersji anglojęzycznej) na stronach International Commission on Stratigraphy.

eon (eonotem) era (eratem) okres (system) epoka (oddział)
Fanerozoik Kenozoik Czwartorzęd Holocen
Plejstocen
od 2,6 mln lat
Neogen Pliocen
od 5,3 mln lat
Miocen
od 23 mln lat
Paleogen Oligocen
od 34 mln lat
Eocen
od 56 mln lat
Paleocen
od 65 mln lat
Mezozoik Kreda
od 146 mln lat
Jura
od 200 mln lat
Trias
od 251 mln lat
Paleozoik Perm
od 299 mln lat
Karbon
od 360 mln lat
Dewon
od 416 mln lat
Sylur
od 444 mln lat
Ordowik
od 488 mln lat
Kambr
od 542 mln lat
Proterozoik Neoproterozoik
od 1 mld lat
Mezoproterozoik
od 1,6 mld lat
Paleoproterozoik
od 2,5 mld lat
Archaik Neoarchaik
od 2,8 mld lat
Mezoarchaik
od 3,2 mld lat
Paleoarchaik
od 3,6 mld lat
Eoarchaik
od 4,6 mld lat

Co to jest tabela stratygraficzna?

Tabela stratygraficzna to graficzne przedstawienie podziału geologicznych dziejów Ziemi, od momentu jej powstania 4,6 mld lat temu aż do czasów dzisiejszych.

Tabela zawiera jednostki czasowe (geochronologiczne) wydzielone na podstawie badań geologicznych i paleontologicznych. Granice pomiędzy poszczególnymi jednostkami są czysto umowne i nie muszą być związane z konkretnymi zdarzeniami z historii Ziemi. Każda granica musi jednak posiadać wzorcowy profil skalny, w którym można ją datować i analizować. Taki profil nosi nazwę stratotypu.

Datowania granic pomiędzy jednostkami są na bieżąco korygowane wraz z opracowywaniem nowych metod geologicznych pozwalających na ustalanie bezwzględnego wieku skał. Cała tabela stratygraficzna również podlega ciągłej weryfikacji. Wprowadzanie i usuwanie jednostek, a także ich modyfikacje mają na celu jak najbardziej precyzyjne opisanie historii geologicznej.

Jednostki stratygraficzne (geochronologiczne) są zagnieżdżone, to znaczy dzielą się na podjednostki niższego rzędu. W ten sposób powstaje charakterystyczna struktura tabeli stratygraficznej. Największe jednostki geochronologiczne, czyli eony, dzielą się kolejno na ery, okresy, epoki i wieki.

Oprócz jednostek geochronologicznych, odnoszących się wprost do czasu, istnieją jeszcze jednostki chronostratygraficzne, związane ze skałami. Pokrywają się one z wymienionymi wcześniej eonami, erami, okresami, epokami oraz wiekami. Noszą jednak inne nazwy – odpowiednio eonotem, eratem, system, oddział, piętro.

Jednostki geochronologiczne i chronostratygraficzne mają takie same nazwy oraz granice. Przykładowo: okres dewoński i system dewoński. To, które z określeń należy wybrać, zależy od tego, czy rozważania dotyczą czasu, czy skał. W pierwszym przypadku należy powiedzieć “okres dewoński” (na przykład “w okresie dewońskim pojawiły się kręgowce lądowe”). W drugiej sytuacji trzeba użyć terminu “system dewoński” (na przykład “skały systemu dewońskiego to w Polsce przede wszystkim osady klastyczne oraz węglany”).